Door Daniël Ermens – mei 2022. Foto’s van Jan Bosch, Ilse Korthagen, Elizabet Nijhoff Asser en Emy Thorissen.
Op vrijdag 22 april vond de Algemene Ledenvergadering van 2022 plaats in de Walburgiskerk te Zutphen. Niet alleen omdat het de eerste ALV sinds 2019 was waarbij we weer zonder Zoomverbinding konden samenkomen, was deze bijeenkomst bijzonder. Op deze dag namen we ook afscheid van Rens Top als bestuurslid van het Boekbandengenootschap.
De vergadering
In de zonnige en hoge ruimte in het transept van de Walburgiskerk praatte vier bestuursleden de aanwezige 13 leden bij over de verwezenlijkingen en plannen van het Boekbandengenootschap.
1. Het belangrijkste agendapunt was uiteraard het afscheid van bestuurslid Rens Top. Voorzitter Elizabet Nijhoff Asser zette Rens letterlijk in de bloemetjes en gaf hem klein cadeau als zoethoudertje, want het echte afscheidscadeau zal hij pas ontvangen op de viering in de KB Den Haag op vrijdag 3 juni.
“Dank voor al het werk dat je als secretaris van het boekbandengenootschap verricht hebt en dank voor je geduldige uitleg en beantwoording van al onze vragen als boekbandgeïnteresseerden! We zullen je missen!“
Met deze mooie woorden van Elizabet zijn we het allemaal eens. We zullen Rens en de bezoekjes aan de KB missen. Gelukkig heeft Rens besloten wel lid te blijven van het Boekbandengenootschap.
Het vertrek van Rens wordt opgevangen door het toetreden van Jan Pauwels van de KBR uit Brussel tot het bestuur. Astrid Beckers neemt binnen het bestuur de functie van secretaris over van Rens.
2. Elizabet bracht verslag uit van het overleg met de KB Den Haag over de ongerustheid die bij het Boekbandengenootschap en een tiental andere boek- en papierhistorische verenigingen leeft over de toegankelijkheid van de collecties nu de functie van conservator Boekbanden niet wordt opgevolgd en de boekbanden over enkele jaren zullen verhuizen naar een zuurstofarm depot buiten Den Haag. Elders op onze website vindt u volledig verslag van het laatste overleg.
3. Penningmeester Jan Bosch kon de leden geruststellen met de gezonde financiële situatie van het Boekbandengenootschap.
4. Ludo Vandamme bracht verslag uit van de werkgroepen boekbandterminologie, die later dit jaar zullen opstarten: de Werkgroep Industriële Boekband (WIB) en de Werkgroep Aanvulling Kneep & binding (WAK).
5. Daniël Ermens lichtte de aanwezigen in over de werkzaamheden van de communicatiecommissie van het Boekbandengenootschap, waarvan naast hem ook Ludo Vandamme en Emy Thorissen deel uit maken.
De vergaderruimte (tijdens de lezingen)
De lezingen
‘s Middags, na de lunch in een zonnig Zutphen, verschafte Herre de Vries ons inzicht in de verschillende restauratierondes die er hebben plaatsgevonden in de librije en hoe ze nu nog te herkennen zijn. Daarnaast liet hij ons zien hoe boeiend zijn jaarlijkse controle van deze boekencollectie is. Het grote aantal voorbeelden dat hij kon geven van bijzondere boekbanden en schadebeelden maakte een deel van de aanwezigen misschien wat jaloers.
Daarna nam Henk Porck ons mee in de wondere wereld van het (sier)papier en zijn samenwerking met de Duitse Arbeitskreis Buntpapier. Helaas was Geert van Daal wegens ziekte niet in de gelegenheid om zijn presentatie over zijn monsterboeken met sierpapier te geven.
Herre 
Henk
De boven- en benedenlibrije
De Librije is een openbare leeszaal uit 1564, opgericht door Conrad Slindewater en Herman Berner, twee kerkmeesters van de Walburgiskerk, de dertiende-eeuwse kapittelkerk van Zutphen. Ze is gehuisvest in een speciaal daarvoor gebouwd deel van de kerk. Het boekenbezit was eerder ondergebracht in de bovenruimte van de zogenaamde kapittelkamer, die kort na 1492 gereed was gekomen. Anders dan haar voorgangster was de nieuwe librije voor een grotere gebruikersgroep bestemd; niet alleen voor het kapittel en de kerk, maar voor de hele stad. In 1564 stonden er alleen
lectrijnen (lessenaars) aan de zuidkant bij het raam, maar al in 1565 werden er acht ‘pulmten’ bij besteld. De zijkanten van de oudste lectrijnen zijn door Wilhelm de Beeldensnyder voorzien van houtsnijwerk. De onderwerpen lopen van werelds (bloemen en personen) aan de westkant tot religieus (de goddelijke drie-eenheid) aan de oostkant. Omdat er regelmatig boeken verdwenen werd al snel besloten de boeken aan de ketting te leggen, het werd een ‘kettingbibliotheek’. Bij het ketenen van de boeken zijn smeedijzeren slotbeslagen gedeeltelijk over het houtsnijwerk geplaatst. Dit interieur met lectrijnen en boeken aan kettingen is bewaard gebleven.
In 1982 werd met de restauratie van de boeken begonnen. Dit project, dat in nauw overleg met de Koninklijke Bibliotheek werd uitgevoerd, werd 1999 voltooid.
De bovenlibrije is minder bekend, want deze ruimte is alleen toegankelijk op afspraak. Via een smalle wenteltrap kom je in deze studieruimte gevuld met oude boeken en creatieve verlichting.
