Bandensalon ‘boekbanden uit de Universiteitsbibliotheek Tilburg’
Verslag van de toogdag “Boekbanden uit de Universiteitsbibliotheek Tilburg op 12 juni 2015
Noël heet de 23 deelnemers welkom. Hij memoreert dat de bijeenkomst is voorbereid door Emy Thorissen, conservator Oude en Bijzondere Collecties. Zij is bij haar werkzaamheden bijgestaan door Robert Arports en Jan Storm van Leeuwen. Hij dankt hen allen voor de inzet om in de weinig bekende oude collecties van de Tilburgse universiteit interessante boekbanden op te sporen, deze een eerste ontsluiting te geven en de bereidheid vanmiddag de leden van het genootschap en zijn gasten in de opgedane kennis te laten delen.
Als eerste krijgt Emy Thorissen het woord. Zij geeft een globaal overzicht van de twee collecties die ze onder haar hoede heeft: de Brabant-Collectie (waarvan de oorsprong teruggaat op het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en die sinds 1986 wordt beheerd in de UB Tilburg) en de Collectie Theologie van de Universiteit van Tilburg (waarin o.a. boeken van het voormalige Grootseminarie Haaren en van de Minderbroeders-Kapucijnen zijn opgenomen). Deze bevatten meer dan 51.000 oude drukken, circa 75 middeleeuwse handschriften, 140 incunabelen en honderden post-incunabelen. Maar ook de onlangs verworven verzameling kinderboeken Buijnsters-Smets passeerde de revue. Highlights van deze mooie handboekbanden werden getoond: van laatmiddeleeuwse tot twintigste-eeuwse banden afkomstig uit diverse landen. Tevens was er speciale aandacht voor de in Brabant vervaardigde handgebonden boeken zoals ruit- en paneelstempelbanden en prijsbanden. In de Brabant-Collectie zijn cartografie, Brabantse drukken en Brabantse fotografen speerpunten; zie: www.brabantcollectie.nl. Van een aantal interessante boekbanden uit genoemde collecties worden door de inleidster afbeeldingen getoond en toegelicht. Zij heeft deze banden ook gepresenteerd in een recent artikel: E. Thorissen, ‘Bijzondere Brabantse boekbanden’, In Brabant. Tijdschrift voor Brabants heem en erfgoed 5 (2015) nr. 2 (juni) 32-43. Voor toogdagdeelnemers die interesse hebben in deze publicatie heeft Emy een exemplaar beschikbaar.
Tweede inleider is Robert Arpots. Hij vraagt aandacht voor zestiende-eeuwse rol- en plaatstempelbanden in de UB Tilburg. Soortgelijke banden in de UB Nijmegen heeft hij in tijd en ruimte kunnen plaatsen met behulp van de Einbanddatenbank (EBDB). Hij demonstreert aan de hand van vier Tilburgse banden, die gedateerd kunnen worden in 1574, 1575, 1599 en 1607, hoe de EBDB behulpzaam kan zijn bij boekbandenonderzoek. Een levendige gedachtewisseling met de aanwezigen doorspekt zijn lezing.
Omdat beide voordrachten behoorlijk veel tijd opeisen, wordt de voorziene presentatie van Charles Caspar achterwege gelaten. Deze inleider is trouwens zelf niet aanwezig, zodat Emy of Robert de tekst van zijn korte presentatie hadden moeten voorlezen. Het lijkt de voorzitter meer zinvol indien wordt overgegaan tot het bekijken van de boekbanden die inmiddels uit de depots zijn aangerukt.
Jan Storm van Leeuwen neemt op zich om de verschillende ‘soorten’ banden, die op maar liefst zes grote tafels zijn uitgestald, kort toe te lichten. Hij schenkt aandacht aan de verschillende materialen, bindtechnieken en decoratiewijzen van middeleeuwse en zestiende-eeuwse banden, wijst op de sier- en brokaatpapieren van achttiende- en negentiende-eeuwse banden, attendeert op uitgeversbanden en vraagt aandacht voor fraaie exemplaren uit de kinderboekencollectie Buijnsters-Smets. Er vinden levendige discussies plaats tussen de aanwezigen.
Om 16.45 uur spreekt Noël nogmaals zijn erkentelijkheid uit voor het werk dat de voorbereiders van de toogmiddag hebben verzet. Hij dankt de deelnemers aan de bijeenkomst voor de getoonde belangstelling. Emy ontvangt als gastvrouw een tastbare blijk van waardering: een kleurrijk boeket, dat de voorzitter eigenhandig na een stevige voettocht langs Tilburgs dreven heeft weten te bemachtigen.
Op het Weblog van de Brabant-Collectie is een verslag met foto’s van de toogbijeenkomst verschenen.
Korte berichten over de toogdag en de expositie ‘Bijzondere Brabantse Boekbanden’ zijn te vinden in de Nieuwsbrief Brabant-Collectie van 8 juli 2015.