Digitale boekbandcollecties

Steeds meer instellingen digitaliseren, naast de inhoud van hun boeken, ook de boekbanden. Vaak is dit in een doorzoekbare database. Wij geven hier een overzicht van de ons bekende digitale collecties, voorzien van enkele relevante gegevens over de database en een printscreen van de database (klik op een afbeelding voor een uitvergroting). De databases zijn hieronder alfabetisch gerangschikt op land.

Kent u een database die hier nog niet vermeld wordt? Laat het ons dan weten via info@boekbandengenootschap.nl zodat we deze kunnen toevoegen.

Amerika – ‘Digital Scriptorium’

Collectie van handschriften uit tientallen Amerikaanse instellingen.

Aantal banden in de database: Niet zeker. Aanvinken van de term ‘binding’ in ‘Advanced search’ levert 8676 treffers.
Periode: 8e tot 20e eeuw volgens de mogelijke periodes om op te filteren, al zegt de site zelf dat ze middeleeuwse en Renaissance manuscripten bijeen brengen.
Geografisch: wereldwijd
Eenvoudig zoeken: ja
Uitgebreid zoeken: ja, en de treffers kunnen vervolgens nog gefilterd worden op o.a. country, location, centuries, language.
Zoek tips: ja
Talen: Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 17
Soort annotaties: Naast afmetingen, land, periode ook informatie over aantal scribenten.
Aantal afbeeldingen per treffer: wisselend, van 2 tot enkele tientallen
Resolutie afbeeldingen: Uitstekend. In een part scherm kan worden ingezoomd.
Mogelijkheden tot downloaden: Elke afbeelding kan apart worden gedownload.
Samensteller(s) database: gestart in 1997 door Prof. Charles Faulhaber van Berkeley University en Dr. Consuelo W. Dutschke van Colombia University.
Literatuur: onbekend

Amerika – Folger Shakespeare Library

4888 plaatjes en uitgebreide, uitstekende beschrijvingen van boekbanden (meerdere plaatjes per band). Zeer uitgebreide zoekmogelijkheden: sorteerbaar op What, Who, When and Where. Boekbanden uit de 12^de – 21^ste eeuw. Alle zoektermen zijn beschreven en de meeste foto’s zijn gemaakt door Frank Mowery.

Amerika – The Morgan Library&Museum – ‘Collections’

De volledige online-collectie van The Morgan, waaronder boeken en banden.

Treffer in de online collectie van The Morgan met foto en annotatie

Aantal banden in de database: onbekend. Zoekend op de term ‘binding’ levert 994 treffers met afbeelding, maar nog veel meer zonder afbeelding.
Periode: 5e tot 20e eeuw
Geografisch: wereldwijd
Eenvoudig zoeken: ja. 1 zoekveld waar een term getypt kan worden.
Uitgebreid zoeken: nee, maar na het invoeren van een zoekterm kunnen de treffers gefilterd worden op o.a. wel/geen afbeeldingen, collectie, schrijver, artiest, periode en boekband-‘genre’.
Zoek tips: nee
Talen: Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 14
Soort annotaties: Precieze afmetingen, details van de binding, provenance, taal, inhoud etc. En een link naar de online catalogus voor meer informatie.
Aantal afbeeldingen per treffer: wisselend
Resolutie afbeeldingen: gemiddeld. Er kan niet worden ingezoomd.
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in een gemiddelde resolutie rechtstreeks opgeslagen worden op de pc.
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

Lijst van treffers in The Morgan met de filters aan de linker kant

Amerika – The Morgan Library&Museum – ‘Coptic Bindings’

Een database geheel gewijd aan de collectie Koptische bindingen.

*Voorbeeld van een aantal thumbnails in de database van The Morgan.*

Aantal banden in de database: 40 (restanten van) bindingen
Periode: 9e en 10e eeuw
Geografisch: Fayum district in Egypte
Eenvoudig zoeken: nee, er is een webpagina met thumbnails om uit te kiezen en links is een lijst van alle 40 bindingen.
Uitgebreid zoeken: nee
Zoek tips: onbekend
Talen: Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 17
Soort annotaties: Precieze afmetingen, uitgebreide beschrijving van gebruikte materialen, provenance.
Aantal afbeeldingen per treffer: 2 tot 6
Resolutie afbeeldingen: zeer goed
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in een hoge resolutie gedownload worden
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

Amerika – The Walters Art Museum – The Walters Ex Libris

Manuscriptendatabase, met daarin aandacht voor boekbanden.

Aantal banden in de database: 46 banden (in totaal 425 gedigitaliseerde manuscripten)
Periode: 8e en 20e eeuw
Geografisch: Europa, Amerika, Rusland, Afrika, Azië
Eenvoudig zoeken: Ja. Boven de linkerkolom is één zoekveld om een eigen zoekterm in te voeren.
Uitgebreid zoeken: Ja. In de linkerkolom kan gefilterd worden op 7 items waar per item weer meerdere keuzes zijn. Onder het item descriptive term staat de keuze binding.
Zoek tips: ja, beknopt
Talen: Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 10
Soort annotaties: beknopt overzicht van de standaard gegevens
Aantal afbeeldingen per treffer: gemiddeld 6 afbeeldingen van de band. Kies bij de annotaties voor het tabblad ‘bindings & oddities’ voor alle foto’s van de binding.
Resolutie afbeeldingen: zeer goed
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in verschillende resoluties gedownload worden
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

46 treffers op de site van The Walters wanneer gezocht wordt op ‘binding’.

Duitsland – Germanischer National Museum – ‘Digitale Bibliothek‘

Volledig gedigitaliseerde handschriften en drukken.

Beginscherm van de GNM met het zoekveld bovenaan.

Aantal banden in de database: onbekend
Periode: 11e tot en met 21e eeuw
Geografisch: onbekend (waarschijnlijk Europees)
Eenvoudig zoeken: ja. Zoekveld waar je beperkte zoekopdracht kunt geven. Tevens kun je filteren op enkele voorgevormde sub-collecties.
Uitgebreid zoeken: nee
Zoek tips: nee
Talen: Duits
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: geen. Alleen link naar de catalogus met info, maar niets over de band.
Soort annotaties: In de catalogus is de informatie minimaal: aantal bladen, jaar en taal.
Aantal afbeeldingen per treffer: 3 afbeeldingen van de band, naast volledige inhoud van het boek.
Resolutie afbeeldingen: redelijk goed. Op de site kun je 1x inzoomen.
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen als pdf gedownload worden in goede resolutie. Je kunt kiezen welke afbeeldingen je allemaal in 1 pdf wilt downloaden.
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

Duitsland – Staatsbibliotheek Bamberg

Online catalogus van allerlei objecten waaronder prenten, drukplaten en boeken.

Aantal banden in de database: onbekend. Zoekopdracht Einband in ‘alle felder‘ geeft 64 treffers.
Periode: Onduidelijk
Geografisch: Vooral Duits, maar ook Europees
Eenvoudig zoeken: ja
Uitgebreid zoeken: ja. Er is zelfs een mogelijkheid om te zoeken in ‘einband‘. Zoekend op leder geeft 8 treffers, maar in de Engelse paginaversie geeft leather 0 treffers.
Zoek tips: ja
Talen: Engels, Duits
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 10
Soort annotaties: inhoud, binding, grootte, periode, links naar verdere informatie.
Aantal afbeeldingen per treffer: 5 afbeeldingen van de band, naast verdere afbeeldingen van de inhoud.
Resolutie afbeeldingen: uitstekend. Je kunt heel ver inzoomen op de site.
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen individueel als hoge resolutie .jpg worden gedownload. Tevens kan een gedeelte of de gehele collectie afbeeldingen van de treffer als pdf worden gedownload.
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

Een treffer in de SBB met links de annotaties

Duitsland – Staatsbibliotheek Berlijn – ‘Einbanddatenbank’

Wrijfsel database van blindstempels!

Aantal banden in de database: onbekend
Periode: 15e en 16e eeuw (maar een snelle zoektocht leverde ook al 17e eeuws materiaal op)
Geografisch: Duits sprekende regio
Eenvoudig zoeken: ja. Je kunt op het tabblad ‘search’ een willekeurige zoekterm invoeren, en op het tabblad ‘terminology’ kun je zoeken tussen de ingevoerde termen.
Uitgebreid zoeken: moeilijk. Je kunt in eerste instantie alleen heel specifiek zoeken naar een stempel of boekbinder. Pas wanneer een algemene zoekterm is ingevoerd, zijn alle treffers daarna wel te filteren op bijvoorbeeld collectie, jaar (exacte jaartallen, geen periodes!), werkplaats of vorm.
Zoek tips: nee
Talen: Engels, Duits
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 4 tot 8
Soort annotaties: motief, grootte, eventueel werkplaats of gebruiker. Via de werkplaats kan een datum gevonden worden.
Aantal afbeeldingen per treffer: 1
Resolutie afbeeldingen: redelijk goed.
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen wel vergroot worden weergegeven op het scherm, maar niet worden gedownload. Wel is de afbeelding in een gemiddelde grootte rechtstreeks op te slaan op de computer.
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

*Voorbeeld van een aantal treffers met rechts de mogelijkheden tot filteren (o.a. op datum) van de vele honderden treffers*

Engeland – British Library – collectie ‘bookbindings’

Specifieke boekbanden database.

Voorbeeld van een treffer in de database van de British Library.

Aantal banden in de database: 3.340 (op 25 mei 2020). De database wordt nog steeds aangevuld
Periode: 11e eeuw tot heden
Geografisch: Boekbanden van alle vijf continenten
Eenvoudig zoeken: Ja
Uitgebreid zoeken: Ja. Gezocht kan worden op bookbinder, ownership marks, country, cover material, colour, edges, decorative style, style/type en period. Bij elk van deze 9 onderdelen kan gekozen worden uit tal van reeds voorgeprogrammeerde termen.
Zoek tips: ja
Talen: Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 17
Soort annotaties: Eerst wordt de algemene informatie gegeven, waarna de meer specifieke informatie volgt (zie afbeelding).
Aantal afbeeldingen per treffer: 1 tot 2. Enkeling uitgezonderd
Resolutie afbeeldingen: zeer goed
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in een hoge resolutie rechtstreeks op de pc opgeslagen worden
Samensteller(s) database: Phillippa Marks, Curator Bookbindings BL
Literatuur: P.M.J. Marks, D. Grinyer, (2002) ‘The trials of going online: the image database of British Library bookbindings’, New Library World, Vol. 103 Iss: 9

Engeland – Bodleian Library – ‘Digital Bodleian’

Catalogus met stukken uit de gehele collectie.

Aantal banden in de database: de collectie Bindings is onderdeel van de catalogus met 291 treffers. De algemene zoekterm binding levert nog eens 381 treffers op. De Database wordt nog steeds aangevuld.
Periode: onduidelijk
Geografisch: wereldwijd
Eenvoudig zoeken: Ja
Uitgebreid zoeken: nee. Na het invoeren van een zoekterm kunnen de treffers wel gefilterd worden op collection, language en source. Helaas niet op periode of locatie.
Zoek tips: nee
Talen: Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 7
Soort annotaties: Zeer beknopt. Datum, locatie, zeer korte beschrijving.
Aantal afbeeldingen per treffer: 1 tot 2. Enkeling uitgezonderd
Resolutie afbeeldingen: zeer goede zoomfunctie op de website.
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in een redelijke resolutie (300 Kb) gedownload worden
Samensteller(s) database:
Literatuur:

Enkele treffers in de Bodleian database bij de zoekterm ‘bindings’ met links enkele keuzemogelijkheden voor het filteren

Frankrijk – Bibliotheque Sainte-Genevieve – Blindtooled bookbindings

Database met geblindstempelde boekbanden.

Aantal banden in de database: 400
Periode: 12e tot 18e eeuw
Geografisch: West Europa
Eenvoudig zoeken: ja.
Uitgebreid zoeken: ja. Op zowel trefwoorden voor de inhoud van het boek (drukker, jaartal) als trefwoorden voor de binding en voor de wrijfsels kan gezocht worden.
Zoek tips: ja, uitgebreid
Talen: Engels (alleen de uitleg van de website en hoe te zoeken), Frans (zoektermen en annotaties bij treffers zijn alleen in het Frans)
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 7
Soort annotaties: Naast basisgegevens ook provenance, techniek, materiaal en gerelateerde bindingen danwel literatuur.
Aantal afbeeldingen per treffer: minstens 2. Naast wrijfsels van (gedeelte van) de band is er ook altijd een foto bijgevoegd.
Resolutie afbeeldingen: redelijk goed.
Mogelijkheden tot downloaden: De afbeeldingen worden geopend in een apart venster en zijn rechtstreeks op de computer op te slaan in een redelijke resolutie.
Samensteller(s) database: Yann Sordet
Literatuur: onbekend

*Voorbeeld van een treffer in de BSG, met een (gedeelte van een) bijbehorend wrijfsel*

Italië – Biblioteca Medicea Laurenziana – manuscripten

Database met alle manuscripten, zowel boeken als brieven en oorkondes, van de bibliotheek.

Aantal banden in de database: onbekend. Ruim 27.000 manuscripten waaronder charters.
Periode: 900 tot 1600
Geografisch: allemaal stukken uit deze bibliotheek
Eenvoudig zoeken: ja, links zijn een aantal filters waar je kunt kiezen. Het zoekvenstertje geeft helaas 0 treffers op woorden als copertina of piatto.
Uitgebreid zoeken: nee
Zoek tips: nee
Talen: Italiaans
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 9
Soort annotaties: bijzonder kortaf, geen enkele bijzonderheid.
Aantal afbeeldingen per treffer: 5 boekbandfoto’s, naast de het volledige document.
Resolutie afbeeldingen: zeer goed, op de website kun je tot heel dichtbij inzoomen.
Mogelijkheden tot downloaden: het zichtbare gedeelte op je scherm (afhankelijk van hoe sterk je inzoomt) is als .png te downloaden.
Samensteller(s) database: onbekend
Literatuur: onbekend

Voorbeeld van een treffer in de BML, waarbij er is ingezoomd op de foto

Nederland – Koninklijke Bibliotheek – boekbanden

Database met alleen boekbanden.

*Voorbeeld van een treffer in de database van Het Geheugen.*

Aantal banden in de database: 1.010
Periode: 1100 tot en met 2003
Geografisch: Boekbanden van alle vijf continenten
Eenvoudig zoeken: nee
Uitgebreid zoeken: nee. De enige mogelijkheid tot het verkleinen van de 1.010 treffers, is ze filteren op periode.
Zoek tips: nee
Talen: Nederlands, Engels
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 7 plus een ‘titel’ met inhoudelijke gegevens
Soort annotaties: Eerst wordt de algemene informatie gegeven, waarna de meer specifieke informatie volgt (zie afbeelding).
Aantal afbeeldingen per treffer: 2
Resolutie afbeeldingen: zeer goed
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in twee resoluties worden gedownload.
Samensteller(s) database: Rens Top, conservator boekbanden KB
Literatuur: J. Storm van Leeuwen, (1983) ‘De meest opmerkelijke boekbanden uit eigen bezit.’ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek
Opmerkingen: Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuwe boekbandendatabase van de KB. De launchdatum is nog onbekend.

Polen – Bibiotheek van de Poznan Society of Friends of Science

In de database van 4550 voorwerpen zijn ca. 280 Poolse boekbanden uit de 16^de eeuw. Er kan gesorteerd worden op maker (auteur), titel en jaartal. Er staan plaatjes van voor en achterkant, vaak ook van de rug, en soms wrijfsels van de bestempeling.

Zwitserland – e-codices

Gedigitaliseerde manuscripten met bijzonder veel aandacht voor de boekband.

Aantal banden in de database: 1.361 banden (op 25 mei 2020). De database wordt nog steeds aangevuld.
Periode: 8e tot 21e eeuw (maculatuur vanaf 5e eeuw)
Geografisch: Europa behalve 5 uit Amerika en 1 uit Rusland
Eenvoudig zoeken: Ja. Boven de linkerkolom is 1 zoekveld om een eigen zoekterm in te voeren.
Uitgebreid zoeken: Ja. In de linkerkolom kan gefilterd worden op 21 items waar per item weer meerdere keuzes zijn.
Zoek tips: nee
Talen: Engels, Duits, Frans, Italiaans
Aantal vaste, relevante annotaties per treffer: 9
Soort annotaties: Bij de treffer wordt kort algemene informatie gegeven, met een directe link naar een catalogus met gedetailleerdere informatie.
Aantal afbeeldingen per treffer: 8 tot 12 van de binding (daarnaast is het gehele boek gedigitaliseerd en snel te doorzoeken dmv thumbnails)
Resolutie afbeeldingen: zeer goed
Mogelijkheden tot downloaden: afbeeldingen kunnen in zowel lage als hoge resolutie gedownload worden
Samensteller(s) database: initiatiefnemer is Prof. Dr. Christoph Flüeler, ‘Professor for Manuscript Studies and Medieval Latin’
Literatuur: onbekend
Opmerkingen: De database is opgezet om hele manuscripten toegankelijk te maken. Maar de bindingen krijgen ruim aandacht. Tevens heeft maculatuur een eigen zoekingang!