Agenda van het Boekbandengenootschap
Hier treft u een overzicht aan van de bijeenkomsten en evenementen die door het Boekbandengenootschap worden georganiseerd:
- najaar 2021 – Bezoek aan Gijs Wortel – Someren
- 11 juni 2021 – Boekbandensymposium – Antwerpen
- 8 mei 2021 – Demonstratie perkament maken door Dick Timmerman – Wierden
- 16 april 2021 – Lezing: Perkament maken in Brugge in de zestiende eeuw
- 16 april 2021 – Digitale ALV
- 14 december 2021 – Interactieve digitale Bandensalon
- 6 november 2020 – Digitale ALV
- 17 oktober 2020 – Boekbanden en boekbandbeslag uit een 17de-eeuws scheepswrak – Interactieve digitale Bandensalon
- 15 november 2019 – Bezoek aan de bibliotheek van de Abdij van Berne – Heeswijk
- 20 september 2019 – Bandensalon Rijksmuseumbanden in de Koninklijke Bibliotheek – Den Haag
- 24 mei 2019 – Bandensalon: Banden in het Rijksmuseum – Amsterdam
- 17 november 2017 – Bandensalon: Campmansbanden- Brugge
- 16 juni 2017 – Boekbandencongres Bandenspanning – Antwerpen
- 17 februari 2017 – ALV en boekbandensalon Koninklijke Bibliotheek – Den Haag
- 12 juni 2015 – toogdag – bibliotheek Universiteit Brabant – Tilburg
- 13 februari 2015 – presentatie vier boekbinders Koninklijke Bibliotheek – Den Haag
- 31 januari 2014 – ALV en minisymposium – Nijmegen
- 12 november 2012 – ALV en minisymposium – Amsterdam
- 30 maart 2012 – toogmiddag – Groningen
- 29 en 30 september en 1 oktober 2011 – gezamenlijke bijeenkomst met de Duitse zusterorganisatie – Nijmegen
- 28 januari 2011 – bestuursvergadering – Den Haag
- 29 oktober 2010 – ALV en minisymposium – Leiden
17 november 2017 – Bandensalon – Brugge
Openbare Bibliotheek Brugge (‘De Biekorf’) (Van Ackerzaal), Kuipersstraat 3.
17 november 2017, 14.00 – 16.30 u.
DE CAMPMANSBANDEN
In 1624 fuseerde de cisterciënzerabdij Ten Duinen, oorspronkelijk in Koksijde, aan de Belgisch westkust, met de abdij Ter Doest, in Lisewege, in de polderstreek ten noorden van Brugge. Daardoor kon Ten Duinen in 1627 verhuizen naar Brugge, waar Ter Doest een toevluchtshuis bezat.
In de nieuwe abdij fuseerden ook de twee bibliotheken. Abt Bernardus Campmans (1623-1647) gaf de jonge monnik Carolus de Visch de opdracht om een nieuwe catalogus van het handschriftenbezit op te maken. Die was al klaar in 1628 en werd in 1638 gepubliceerd. De handschriften van de Brugse Duienabdij vormen nu de grootste nog ter plaatse bewaarde abdijbibliotheek in de Nederlanden, weliswaar nu verspreid over de Openbare Bibliotheek en het Grootseminarie.
Campmans liet ook een groot aantal boeken opnieuw binden. Deze boekbanden dragen – ook letterlijk – zijn eigen stempel en verdienen de aandacht van onderzoekers en belangstellenden.
Tijdens het Bandensalon maken we kennis met verscheidene Campmansbanden. Ook wordt de aandacht gevestigd op de Brugse boekbinder Carel van Brussel, waarschijnlijk de vervaardiger van de Campmansbanden.
U kunt zich vanaf heden opgeven via het volgende mail adres: fa307217@skynet.be
16 juni 2017 – Boekbandencongres Bandenspanning – Anwerpen
Op vrijdagnamiddag 16 juni vindt het boekbandencongres Bandenspanning: confrontaties met boekbanden plaats in de De Tassiszaal van het Hof van Liere aan de Universiteit Antwerpen (Prinsstraat 13).
Het congres houdt verband met de tentoonstelling Bandenspanning: confrontaties tussen boekbanden die van vrijdag 2 juni tot en met vrijdag 7 juli 2017 te zien is in de inkomhal van de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit Antwerpen.
Bijzondere historische boekbanden uit de collecties van het Ruusbroecgenootschap en de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek zullen worden getoond samen met moderne boekbanden die zijn vervaardigd door de studenten van de richting Boekkunst van de Academie Berchem Beeldende Kunsten.
17 februari – Gecombineerde Algemene Ledenvergaderingen 2015 en 2016
Op vrijdag 17 februari organiseerde het genootschap in de Koninklijke Bibliotheek Den Haag een Algemene Ledenvergadering (ALV) gevolgd door een boekbandensalon.
12 juni 2015 – Toogdag – bibliotheek Universiteit Brabant – Tilburg
Op 12 juni 2015 organiseerde het genootschap in de bibliotheek van de Universiteit Brabant (Tilburg) weer een zogenaamde ‘toogdag‘. In de ochtend kwam het genootschap bijeen voor de ledenvergadering. Na de lunch gaven enkele sprekers een toelichting op de boekbanden uit de collectie van Tilburg en werd er gelegenheid gegeven bijzondere stukken te bekijken.
13 februari 2015 – Presentatie vier boekbinders Koninklijke Bibliotheek – Den Haag
Op 13 februari 2015 organiseerde het Boekbandengenootschap, in samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek (KB) Den Haag, een bijeenkomst met vier boekbinders die recent werk voor de collectie van de KB hebben gemaakt
Marja Wilgenkamp, Wilman van Ilpenburg, Benjamin Elbel en Cor Aerssens lichtten hun werk door middel van een korte inleiding toe. Vervolgens kreeg het aanwezige publiek de gelegenheid de banden te bekijken en de binders te complimenteren, te bekritiseren of anderszins te reageren.
De bijeenkomst vond plaats in de Koninklijke Bibliotheek, Prins Willem Alexanderhof 5, Den Haag
31 januari 2014 – Minisymposium “Feestelijke boekbanden uit de vorige eeuw” – UB Nijmegen.
Het mini-symposium handelde over handboekbanden en uitgeversbanden om ‘Gedenkboeken’, boeken gemaakt bij een speciale feestelijke gebeurtenis. Het symposium, dat om praktische redenen moest worden uitgesteld van september 2013 naar 31 januari 2014, begeleidde de sluiting van de tentoonstelling Gedenken in feestkleed, georganiseerd door Jan Storm van Leeuwen en Robert Arpots.
In vier lezingen werden aspecten van Feestelijke Boekbanden behandeld. Rens Top sprak over eenmalige luxebanden om zulke boeken uit de periode van de Nieuwe Kunst, Robert Arpots behandelde uitgeversbanden en de criteria die men kan aanhouden om een boek tot Gedenkboek te bestempelen, Pau Groenendijk besprak enkele door haarzelf uitgevoerde projecten, waarbij zij feestboeken in gelijksoortige, maar niet gelijke handboekbanden stak, en Elizabet Nijhof Asser sprak over technische aspecten van weer een ander soort feestboek, namelijk in albumvorm.
Tot slot leidde Jan Storm van Leeuwen de tentoonstelling in, die dan voor het laatst te zien was. Er is een mooie catalogus verschenen (Jan Storm van Leeuwen i.s.m. Robert Arpots, Gedenken in feestkleed; gedenkboeken 1899-2011. Nijmegen 2011; ISBN 978-90-70504-77-9), met de 128 tentoongestelde stukken geheel in kleur en bij de UB Nijmegen verkrijgbaar voor 25 euro.
12 november 2012 – Minisymposium “Bijzonder gewone archiefbanden: constructie en gebruik” – Stadsarchief te Amsterdam.
U kunt het programma hier downloaden en hieronder treft u een korte toelichting op het minisymposium aan:
In archiefbewaarplaatsen bevinden zich verschillende oude documenten die omwille van de bescherming van de inhoud en/of hun hanteerbaarheid zijn voorzien van banden. Soms lijken deze op boekbanden die ook in bibliotheken of particuliere collecties kunnen worden aangetroffen, maar meestal betreft het exemplaren die specifiek voor archivalia zijn vervaardigd.
Deze ‘archiefbanden’ lijken op het eerste oog technisch tamelijk eenvoudig, maar zijn dat bij nader inzien toch vaak niet. Omdat ze zelden omwille van hun eigen kwaliteiten worden gewaardeerd – in een archiefbewaarplaats staat immers de inhoud van de stukken voorop – hebben ze in materiële zin niet de aandacht gekregen die ze verdienen. Ook zijn banden die opvallen door de toegepaste bindtechniek of de gebruikte materialen niet gemakkelijk op te sporen, aangezien ze bij inventarisatie werkzaamheden nauwelijks worden gesignaleerd, laat staan beschreven.
Door de toegenomen aandacht voor het behoud en beheer van ons papieren erfgoed en door het digitaal toegankelijk maken van oude documenten, komen boekbanden in archieven meer in de aandacht te staan. Het zijn met name de restauratoren die een belangrijke rol spelen in het attenderen op de bijzondere én de meer gewone banden in archiefcollecties.
Zij immers krijgen opdracht om verzamelingen of individuele stukken te beoordelen, adviezen op te stellen en waar nodig conserveringsbehandelingen en restauraties uit te voeren. Zo zijn ze niet alleen in staat hun eigen kennis over de constructie en het gebruik van archiefbanden te vergroten, maar kunnen ze ook andere belangstellenden wijzen op bijzondere technische en soms ook esthetische fenomenen. Met nieuwe inzichten vanuit de praktijk van de restauratoren is de boekwetenschap zeer gebaat.
Welke ‘bijzonder gewone’ boekbanden in Nederlandse archiefdepots kunnen worden aangetroffen, zal met name worden gedemonstreerd aan de hand van voorbeelden uit het Stadsarchief Amsterdam. Daar zijn om verschillende redenen de laatste jaren gebonden archivalia door de handen van restauratoren gegaan. Waar en hoe zij de archiefbanden aantroffen en hoe zij met deze stukken zijn omgegaan, zal in een aantal presentaties worden verduidelijkt. Ook zal een aantal banden in de conferentiezaal te zien zijn.
Voor het Belgisch-Nederlands Boekbandengenootschap is dit de tweede maal dat expliciet aan banden in archiefbewaarplaatsen aandacht wordt besteed. In november 2009 werden in het Stadsarchief Brugge enkele presentaties gehouden onder de titel ‘Brugse registerbanden – historiek en restauratie’. Het Boekbandengenootschap wil met deze bijeenkomsten, die ook toegankelijk zijn voor niet-leden, de aandacht vestigen op banden die weinig bekend zijn, maar die voor de techniek en de geschiedenis van het boekbinden een bijzondere waarde vertegenwoordigen.
U kunt het verslag van dit minisymposium alsmede een aantal presentaties ervan hier bekijken.
30 maart 2012 – Toogmiddag – Groningen
Eerbetoon aan Jos Hermans, oprichter en oud-voorzitter van het Boekbandengenootschap in de vorm van een serie lezingen.
U kunt het programma hier downloaden.
29 en 30 september en 1 oktober 2011: gezamenlijke bijeenkomst van het Belgisch-Nederlands Boekbandengenootschap en de Arbeitskreis für die Erfassung, Erschliessung und Erhaltung historischer Bucheinbände
De bijeenkomst vindt plaats in de Universiteitsbibliotheek Nijmegen. U kunt het programma hier downloaden.
Tijdens dit evenement komen de leden aan het einde van de middag voor een korte vergadering bijeen in de Universiteitsbibliotheek van Nijmegen. De agendapunten zullen via de e-mail verspreid worden.
28 januari 2011: bestuursvergadering in Den Haag
De vergadering vindt plaats in de Koninklijke Bibliotheek en begint om 13.30 uur.
29 oktober 2010: huishoudelijke vergadering en minisymposium “Membra disiecta. Fragmenten van handschrift en druk als bindmateriaal” in de Universiteitsbibliotheek te Leiden
De leden van het Belgisch-Nederlands Bandengenootschap komen voor hun 44ste vergadering sinds de oprichting van 11.00-12.30 uur bijeen in de Universiteitsbibliotheek, Witte Singel 27 te Leiden. Aansluitend is er gelegenheid om de Bibliotheca Thysiana te bezoeken.
Na de vergadering is er tussen 12.30-13.45 uur een rondleiding in de Bibliotheca Thysiana, Rapenburg 25 te Leiden.
Voor de middag sessie nodigt het bestuur van het Belgisch-Nederlands Bandengenootschap de leden en alle andere belangstellenden uit voor een minisymposium waarin aandacht zal worden besteed aan de betekenis, terminologie en conservering van handschrift- en drukfragmenten die in boekbanden werden of nog worden aangetroffen. De studiebijeenkomst zal plaatsvinden in de Universiteitsbibliotheek, Witte Singel 27 te Leiden van 14.00-16.45 uur.
Toelichting op het programma:
Voorzitter gedurende deze middag is Prof. Dr. Jos A.A.M. Biemans, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam als conservator handschriften bij Bijzondere Collecties, en als bijzonder hoogleraar handschriftenkunde bij de Faculteit Geesteswetenschappen.
Femke Prinsen is historica en tevens afgestudeerd aan het ICN, Boek- en Papierrestauratie. Momenteel werkt zij als boekrestaurator aan de Herzog August Bibliothek te Wolffenbüttel.
Zij zal aandacht besteden aan hoe maculatuur voorkomt in boeken, en aan de verschillende waarden die maculatuur kan hebben. Tevens zal zij een model presenteren dat als hulpmiddel kan dienen om verantwoorde beslissingen te nemen, die recht doen aan de gecompliceerde relatie tussen boek en maculatuur.
Hans Kienhorst, werkzaam bij de afdeling Oudere Nederlandse Letterkunde van de Radboud Universiteit Nijmegen, doet ondermeer onderzoek naar de handschriften en drukken uit de bibliotheek van het voormalige klooster Soeterbeeck. De studie van de fragmenten levert hieraan een verrassende bijdrage.
Karin Scheper is boekrestaurator aan de Universiteitsbibliotheek van Leiden. De verouderde manier van verpakken van de fragmenten in de UB Leiden, was risicovol en maakte de stukken lastig toegankelijk. Het project beoogde een uniform uitgangspunt voor de zeer diverse verschijningsvormen. Aan de orde komen o.a. het beslissingstraject en de voor- en nadelen van de diverse voorstellen.
U kunt het verslag van dit minisymposium hier bekijken.